HOE BLIJVEN DE KLEINTJES OVEREIND IN DE TECHNOLOGIESTORM?
Twee recente voorbeelden van Omoda en Kwantum/Leen Bakker illustreren het belang van investeren in technologie. Grote ondernemingen hebben hiervoor geld, expertise en managementaandacht beschikbaar. Maar wat moeten de ‘kleintjes’ doen? Er zijn drie opties: verkopen, niche zoeken en samenwerking via franchise. Iedere ondernemer zal daarin uiteindelijk zijn eigen keuze maken.
Ik zag onlangs twee artikelen die het belang van technologie voor de retailsector illustreren. Volgens dit artikel Hoe technologie bijdraagt aan de groei van Omoda is door de schoenen- en fashionretailer de afgelopen jaren al fors geïnvesteerd in automatisering, onder meer om de efficiency van het leveringsproces en de klantenservice te verbeteren. Omoda heeft nu – na een voorbereidingstijd van 6 jaar – gekozen voor de implementatie van een compleet nieuw ERP systeem. Dit systeem is in november live gegaan en zal naar verwachting leiden tot een hogere efficiency en een betere klantenservice.
Ook Homefashion Group (eigenaar van de merken Kwantum en Leen Bakker) zet in op technologie zoals geïllustreerd in het artikel Dit doen Kwantum en Leen Bakker voor een betere klantervaring. Tot nu toe waren beide merken niet alleen gescheiden aan de ‘voorkant’ (formule) maar hadden ze elk ook een eigen ‘achterkant’ waaronder HR, inkoop en IT. Homefashion Group heeft nu geïnvesteerd in het samenvoegen, professionaliseren en efficiënter maken van de IT achterkant van beide merken. Daarbij wordt gebruik gemaakt van nieuwe technologieën zoals AI. Dit moet leiden tot meer efficiency, lagere kosten en een betere klantenservice.
De beide voorbeelden laten zien dat het continu blijven investeren in technologie essentieel is, zowel voor het verbeteren van de klantervaring als voor het verhogen van de efficiency. Investeren in technologie is echter ook duur en risicovol en vraagt veel managementaandacht. Een familiebedrijf als Omoda en een bedrijf als Homefashion Group dat in handen is van private equity hebben waarschijnlijk wel voldoende geld, expertise en managementtijd om dit te doen. Maar hoe moet de kleine zelfstandige winkelier hiermee omgaan? Van de ruim 83.000 winkels in Nederland zijn er circa 52.000 zelfstandig, dus niet georganiseerd in een formule (bron: www.retailinsiders.nl). De zelfstandige winkeliers vormen daarmee een belangrijk deel van het retail landschap.
Drie opties voor zelfstandigen
Verkopen aan een nieuwe eigenaarProbleem is dat de waarde bij verkoop wel eens lager kan uitvallen dan de ondernemer gedacht had. De waarde van een winkel bestaat grofweg uit drie elementen (afgezien van werkkapitaal en winkelinrichting):
vastgoed, ondernemerschap, klantenkring. De waarde van het vastgoed is de laatste jaren meer onzeker geworden, onder meer door de verschuiving naar online en veranderingen in de winkelstraat, bijvoorbeeld het kleiner en compacter worden van winkelgebieden. Het ondernemerschap is volledig verbonden aan de ondernemer en de waarde valt weg zodra de ondernemer stopt. De klantenkring kan waarde hebben als iemand bereid en in staat is om de winkel op min of meer dezelfde voet te gaan runnen. De vraag is dus of de winkel bij verkoop voor de ondernemer voldoende oplevert om iets anders te kunnen gaan doen, bijvoorbeeld met pensioen gaan. Het antwoord op die vraag zal van geval tot geval verschillen, maar ik denk dat voor de meerderheid van de zelfstandigen dit niet positief uitpakt.
Zoeken van een niche waar technologie minder belangrijk is
Retail draait niet alleen om technologie. De ‘menselijke factor’ blijft van groot belang. Er is zeker ruimte voor ondernemers die bijzondere producten verkopen, hun klanten en hun lokale gemeenschap goed kennen en excellente service bieden. Ook voor die ondernemers is een zekere mate van technologie belangrijk om de fysieke winkel te ondersteunen. De investeringen, kosten en risico’s daarvan zullen meestal behapbaar zijn. De vraag is echter hoe lang een dergelijke ‘niche positie’ verdedigbaar is als de grote spelers om je heen (online en offline) steeds sterker worden – onder meer door technologie – en ook in jouw niche gaan doordringen. Verder wordt het opvolgingsvraagstuk hiermee niet opgelost. Zijn de kinderen bereid en in staat om de winkel over te nemen? Of moet er alsnog verkocht worden?
Samenwerken in franchiseverband
Door aan te sluiten bij een franchise organisatie kunnen verschillende voordelen worden behaald: (i) er komt een bekende formule op de gevel wat extra aantrekkingskracht geeft (ii) grotere schaal om te investeren, bijvoorbeeld in technologie (iii) de ondernemer kan toch nog zijn lokaal ondernemerschap kwijt. Hier staat tegenover dat de ondernemer wat zelfstandigheid inlevert doordat hij zich aan de ‘spelregels’ van de franchisegever moet houden. Verder zal hij bepaalde fees en bijdragen aan de franchisegever moeten betalen.
Iedere ondernemer zal uiteindelijk zijn eigen keuze maken op basis van deze opties, afhankelijk van de lokale situatie en persoonlijke omstandigheden.
