Begin jaren zeventig was de Kersttijd in Engeland nog traditioneel. Ik herinner mij de Carol services de laatste weken voor Kerst. Jongenskoren zongen in volle kerken Christmas carols. “Activity plays” op scholen en speciale kerstvoorstellingen in theaters. Ook op de radio vertelden ze iedere dag hoeveel “shoppingsdays” er nog waren tot Kerstdag. Langzaam werd er naar kerst toegeleefd. De Kerstcake werd weken van tevoren al in de drank gelegd om rustig te “rijpen”, cadeaus werden gekocht. Paniek in de winkelstraten en supermarkten tot Kerstdag, toen viel de commercie stil.

kerstdag

Kerstdag was een dag voor de familie, voor vrienden, een dag van rust en bezinning. Bij elkaar op bezoek gaan en cadeaus uitdelen, mince pies eten, de kerstcake proberen en wachten op het hoogtepunt van Kerst, het Kerstmenu. Traditioneel de Turkey met stuffings, de roast patato’s, de Brussel Sprouts, omlijst met dikke gravy en tenslotte de kerstpudding. Dit was een dag van vrede, van vriendschap, van voedsel delen, je ging kruipend naar huis of naar bed, de magen waren gevuld, de cadeaus uitgereikt. Op Kerstdag was het stil op straat, winkels en pubs waren dicht, de mensen waren thuis. Even stond het leven stil, even ging iedereen in een eigen cocoon. Maar de tijd is veranderd.

Maar nu is het anders

Kerstdag is nog steeds een dag van eten en familie, van cadeaus en mince pies, maar ook van onrust. Minder sterke familiebanden, de jeugd gaat zijn eigen weg en zoekt elkaar op. De winkels zijn nog steeds dicht, maar moeten zich voorbereiden op boxing day. De dag van de uitverkoop en het ruilen van de cadeaus. Drukte in de winkelstraten met koopjesjagers, de spirit van Christmas is snel vergeten. In de jaren zeventig was “boxing day” een dag van activiteiten. Je ging erop uit, naar sportwedstrijden, de voetbal voorop, zelf sporten of op stap met vrienden. De opruiming moest wachten tot 1 januari, de opruiming daags na, een drankrijk, oudjaar. Maar met de toetreding van Engeland tot de EU waren de Engelsen ook een vrije dag rijker, nieuwjaarsdag. Probleemloos schoof de opruiming naar boxing day (geen vrije dag). Maar op Kerstdag staat alles nog stil. Ze hebben andere dingen te doen, de “state of mind” is gericht op familie en het geluksgevoel. De Kerstgedachte leeft nog steeds volop.

Wat is kerst nog in Nederland?

Met schrik zie ik de verandering in Nederland. De Kerstspirit is er nog wel, gericht op lekker eten en je familie. Aan elkaar denken en aan jezelf denken. Maar waarom moeten die winkels dan open op kerstdag? Wekenlang hebben wij de kans gehad om te kopen, in de winkels, bij de supermarkten en online. De kerken stromen vol op Kerstavond. Een moment van reflectie en bezinning, misschien wel een schuldgevoel wegbidden. Maar deze spirit moeten we toch vast kunnen houden tot kerstdag? Even geen winkels, even de economie op slot om eens na te denken over de toestand in de wereld, over ons eigen leven en onze prioriteiten, maar ook over het leven van de dienstverleners, de winkels en de gezondheidszorg. Laten we de oude spirit van Engeland herleven en Kerst vieren op Kerstdag, voorafgaand aan kerstdag lekker shoppen in drukke winkelstraten, cadeaus kopen om anderen te verblijden, de sfeer opzoeken op de Kerstmarkten. Maar kerstdag is voor het besef dat het beter kan, socialer kan en dat meer inlevingsvermogen nodig is. Niet elkaar overtuigen, maar elkaar begrijpen. 1 dag in het jaar moet dit toch mogelijk zijn? Waarom moeten die winkels dan op Kerstdag open? Gun ook de ondernemers, het winkelpersoneel en al die anderen die met Kerst moeten werken hun moment met familie en vrienden. De commercie kan echt wel een dag wachten.

Cor Molenaar