Een catch 22 situatie, dus er gebeurt niets
Een passieve overheid ondergraaft onze toekomst
De overheid spreekt haar zorgen uit over de stijgende prijzen, vooral voor de eerste levensbehoeften, maar gelukkig stijgen de lonen ook nog door de hoge inflatie. Wat is dit voor een onzin?
In de jaren zeventig werden allerlei maatregelen genomen om de economie gezond te houden met een loonstop en zelfs een bevriezing van prijzen. Maar nu blijft het bij wat prietpraat. Waarom niet de belastingen verlagen op eerste levensmiddelen, te beginnen bij de BTW? Dat is toch niet zo moeilijk? Er is een werkgroep al twee jaar bij de overheid bezig om te bepalen wat fruit en wat groenten zijn, terwijl de publieke opinie dat probleem binnen 5 minuten kan oplossen. Nee, we wachten op een loonsverhoging wat leidt tot nog meer inflatie (wij zijn al koploper in Europa) en nog minder concurrentiekracht. Maar hogere lonen betekenen ook meer belastingontvangsten. Kijk daar zit de truc, belastingverlagingen kosten geld voor de overheid, terwijl hogere lonen leiden tot hogere belastingontvangsten. Laat de economie maar zijn (korte termijn) werk doen, de langere termijn zien we dan wel.
De afname van het aantal winkels
Het CBS kwam recent met cijfers over de retail die niet bepaald positief waren.
Steeds meer winkels gaan kopje-onder. Statistiekbureau CBS rapporteerde onlangs dat in het derde kwartaal van dit jaar 110 bedrijven in de detailhandel failliet waren gegaan. In dezelfde periode een jaar eerder waren dat er nog 75.Maar dat heeft volgens de NVM niet veel invloed op de leegstand in de winkelstraten. Sinds begin dit jaar is het aantal leegstaande winkels met slechts zeshonderd panden gestegen, meldt de makelaarsorganisatie. Daarmee staat 7,3 procent leeg, tegenover 6,9 procent eerder dit jaar.
Volgens de NVM worden populaire locaties in winkelgebieden snel weer in gebruik genomen. Als een winkel sluit, komt er op diezelfde plek bijvoorbeeld een restaurant of andere horecazaak. Die verandering heeft voordelen, zeggen de makelaars. Daardoor kan winkelend publiek langer in die straat blijven hangen, wat gunstig is voor het hele winkelgebied. De NVM ziet ook dat er meer variatie ontstaat in de winkelstraten. Winkels worden vervangen door ondernemers op het gebied van uiterlijke verzorging en gezondheid, zoals kappers, tattooshops en schoonheidssalons. En winkels voor bijvoorbeeld vintage kleding lijken ook aan populariteit te winnen.
Ook hier een bepaalde lethargie “och, het maakt niet uit dat de winkels verdwijnen”. De panden worden opgevuld door gezondheidscentra, ontmoetingsplaatsen, tattoo shops, kantoren of misschien wel woningen. De illusie dat mensen dan toch naar de binnenstad komen geloven ze ook nog. Geen winkels, minder werkgelegenheid, minder WOZ of wat dan ook. Het voorzieningsniveau daalt en internet heeft er baat bij.
De rol van gemeenten
Ook gemeenten doen aan dit spel mee. De CO2 uitstoot moet omlaag, dus geen vervuilende auto’s meer, geen dieselauto’s meer en zelfs een roep om geen auto’s toe te laten, die op fossiele brandstof rijden, leidt tot een sterke afname van het koperspubliek. Gooi daar nog een sausje overheen van minder parkeerplekken, hogere parkeerkosten en de lage snelheden van 30 km per uur voor toegangswegen en de ellende is compleet, voor de koper en inwoners van de plaats.
Wat heeft de overheid toch tegen winkels? Ze zijn belangrijk voor de leefbaarheid van een plaats, voor de inwoners voor hun (dagelijkse) behoeften. Voor sociale cohesie, samenhorigheid en het voorzieningsniveau als sportvoorzieningen, cultuur en sociale voorzieningen. Er wordt getornd aan de basis infrastructuur en de basis eisen die je mag stellen als inwoner van een bepaalde plaats, maar ook als Nederlander.
De zorgen over de houding van de overheid op ieder niveau
Het baart mij zorgen dat er geen daadkrachtige actie is tegen deze ontwikkeling. Waarom zijn levensmiddelen en drogisterijartikelen veel goedkoper in Duitsland en andere EU-landen? Waarom kost benzine in Slovenië en Spanje €1.48 per liter in Duitsland en België ongeveer €1.58 maar hier ben je minimaal 1.90 kwijt na wat zoeken. Om dan de schuld te geven aan de hoge dollarkoers voor de hoge benzineprijzen is een gotspe. Neem de hoge belastingen, accijnzen en andere toeslagen, dat zijn de oorzaken dat wij veel meer in Nederland moeten betalen dan de andere bewoners van EU-landen. Een loonstijging zal dit effect alleen maar versterken.
Tijd voor een noodwet?
Wordt het niet eens tijd voor een “noodplan” voor de Nederlandse economie? Een reset om eens opnieuw te kijken naar de hoge belastingen, de dubieuze betalingen of gewoon uitgaan van de leefbaarheid voor de inwoners? Nederland is meer dan Den Haag en steeds verwijzen naar anderen (zoals de EU of Amerika), tegen elkaar vechten in plaats van met elkaar vechten voor Nederland (oppositie versus regering). Is het niet tijd voor een soort “Marshallplan” of gewoon een loon- en prijsstop doorvoeren om ons concurrerend te houden. Bezuinigen kan ook door techniek (AI) zijn werk te laten doen zonder extreme focus op privacy, maar ja dan kon wel eens tegen het eigen belang in gaan of bestaande structuren onder druk zetten.
Maar het gaat toch om onze toekomst en de toekomst van onze kinderen?
Prof Dr C.N.A. Molenaar
